Theo bác sĩ Lê Văn Thiệu, khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, trên thực tế, không hiếm tình huống người dân mua phải thịt lợn chết, lợn bệnh. Chúng thường mang nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng và virus. Khi con người ăn thịt từ động vật mang bệnh hoặc đã chết vì bệnh, nguy cơ ngộ độc cũng như nhiễm bệnh truyền nhiễm tăng cao.
Cụ thể, các vi khuẩn như Salmonella, E.coli, Listeria có thể tồn tại trong thịt bệnh, gây rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao. Trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
Ký sinh trùng như giun xoắn, sán dây lợn dễ xâm nhập vào cơ thể người khi ăn thịt nhiễm bệnh chưa nấu chín kỹ, có thể gây tổn thương cơ, mắt, thần kinh trung ương. Một số virus như cúm lợn, dịch tả lợn châu Phi, liên cầu lợn không lây trực tiếp qua đường tiêu hóa nhưng có thể lây gián tiếp qua tiếp xúc nếu không đảm bảo vệ sinh khi chế biến.
Thịt lợn bệnh chứa độc tố không thể phân hủy hết ngay cả khi nấu chín
Đặc biệt, độc tố từ xác lợn bệnh (histamine, endotoxin, mycotoxin) vẫn tồn tại ngay cả khi nấu ở 100 độ C, không bị phá hủy hoàn toàn. Ăn phải thịt chứa độc tố có thể gây ngộ độc cấp như nôn mửa dữ dội, đau bụng, tiêu chảy, sốt cao, tụt huyết áp. Trường hợp nặng, nguy cơ sốc nhiễm độc, đe dọa tính mạng.
Nếu tiếp xúc lâu dài với lượng nhỏ độc tố, cơ thể có thể bị tổn thương gan, thận, hệ miễn dịch, thậm chí tăng nguy cơ ung thư. Đáng lo ngại, thịt chứa độc tố có thể không thay đổi rõ rệt về màu sắc hay mùi vị, dễ khiến người tiêu dùng chủ quan, tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe.
Ngoài thịt lợn bệnh, cần cảnh giác với thịt xuất hiện đốm trắng trên thớ, có thể là dấu hiệu nhiễm sán. Những hạt trắng này là ấu trùng sán gạo, có hình dạng hạt gạo, đầu trắng đục, cứng, bên trong chứa dịch và đầu sán.
Ấu trùng sán đi vào đường tiêu hóa lợn, rồi ký sinh tại các nhóm cơ vận động mạnh như gốc lưỡi, đùi, vai, chân, cơ hoành… Lợn nuôi công nghiệp hiếm khi mắc bệnh này, chủ yếu gặp ở lợn thả rông. Thịt nhiễm sán có mùi vị lạ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh từ hóa chất bảo quản nếu không đạt tiêu chuẩn.
Nhận biết thịt lợn bệnh trong xúc xích, giò chả
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, cảnh báo rằng xúc xích là thực phẩm dễ bị gian lận về nguồn gốc, chất lượng và hạn sử dụng. Sản phẩm này cũng thường dùng phẩm màu để tạo màu đỏ bắt mắt. Người tiêu dùng rất khó phân biệt chất lượng thịt làm xúc xích, giò chả chỉ bằng cảm quan thông thường.
Song theo các chuyên gia, trong một số trường hợp có thể nhận biết tương đối thông qua các dấu hiệu màu sắc hay mùi vị, như sau:
Màu sắc: Thường có màu kém tự nhiên. Với xúc xích có đỏ đậm bất thường hoặc màu không đều, có điểm tối. Với giò chả, khoanh giò không bị lỗ rỗ thì rất có thể đã bị trộn với bột hoặc làm bằng thịt không đảm bảo chất lượng.
Mùi hương: Không có mùi thơm đặc trưng của thịt chín, thậm chí có mùi hôi, chua, tanh, hoặc mùi hóa chất. Đặc biệt với giò chả, nếu ăn giò thấy có mùi thơm nồng, thơm sực thì cần cẩn trọng vì rất có thể đó là giò lụa được tẩm ướp chất phụ gia.
Nhận biết thịt lợn bệnh trong xúc xích giò chả
Độ đàn hồi và kết cấu: Giò hay xúc xích ngon khi cắt phải mịn và ướt, đôi chỗ trên mặt có vài rỗ xốp. Khi luộc hoặc hấp, không khí bục tạo ra mặt xốp. Khi cắt ra, mặt trong của thực phẩm phải có màu trắng ngà hơi ngả sang màu hồng nhạt đặc trưng.
Ngược lại, nếu khi cắt giò hay xúc xích mà thấy quá bở, hoặc giòn, dai, láng mịn bất thường thì khả năng cao đã bị pha hóa chất hoặc thịt kém chất lượng.
Cảm nhận khi ăn: Nếu làm từ thịt lợn bệnh, xúc xích và giò chả thường có vị lạ, không ngon miệng.
Không chỉ xúc xích, giò chả mà các loại bánh nhân thịt như bánh bao, bánh giò… cũng nằm trong nhóm nguy cơ cao sử dụng thịt bẩn, do quy trình chế biến có công đoạn xay thịt và ướp nêm gia vị mạnh, khó kiểm soát chất lượng nguyên liệu đầu vào.
Ngoài các dấu hiệu trên, người tiêu dùng cần lưu ý một số tiêu chí khi chọn mua để an toàn hơn:
– Mua sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên mua tại các cửa hàng, siêu thị thương hiệu uy tín, có chứng nhận kiểm dịch thú y, kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm.
– Kiểm tra nhãn mác, bao bì, thông tin nhà sản xuất và hạn sử dụng.
– Kiểm tra màu sắc, mùi hương và kết cấu của sản phẩm.
– Tránh mua các sản phẩm có giá quá rẻ so với thị trường.
– Lưu ý thời điểm mua hàng, đơn cử các dịp lễ Tết thường là thời điểm có nhiều thịt “bẩn” tuồn ra thị trường.
Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng nên tự chế biến tại nhà nếu có điều kiện, để kiểm soát chất lượng nguyên liệu từ đầu. Đặc biệt không nên chủ quan với thực phẩm đã qua chế biến, hình thức đẹp mắt hay mùi vị hấp dẫn, bởi điều này không đồng nghĩa với an toàn.
